یک خانه پابرجا
مجمع عمومی خانه تئاتر به منظور
تعیین هیأت مدیره جدید چندی
قبل برگزار شد و طی آن
اعضای جدید معرفی شدند.
همین انگیزهای شد تا به اهداف و سیاستهای خانه تئاتر یکبار دیگر
و در قالب گزارشی بپردازیم.
رضا آشفته
روزی که ایده راهاندازی خانه تئاتر مطرح شد، چندان قابل پیشبینی
نبود که این خانه تبدیل به یک نهاد صنفی و مدنی به منظور رسیدگی
به امور اهل تئاتر بشود. البته این پس زدن موفقیت خانه تئاتر،
به عدم سابقه تشکیلات گروهی و اجتماعی در ایران برمیگردد.
البته پیش از خانه تئاتر، خانه سینما آغاز شده بود و در سینما با توجه
به مداخله بخش خصوصی در کنار بخش دولتی در امور سینمایی
و سرمایهگذاری زیاد در این هنر-صنعت بیشتر میتوانست
زمینهساز یک تشکیلات اجتماعی، صنفی و حمایتی و حقوقی
برای سینما باشد. اما تئاتر پس از انقلاب در ایران کاملاً توسط
دولت حمایت و نظارت شده است، حالا ایجاد یک تشکیلات
صنفی در کنار تشکیلات دولتی تا حدی دست و پاگیر جلوه میکرد
تا این که همسو و پیشبرنده جریان تئاتر باشد.
تاریخچه خانه تئاتر
به هر تقدیر، خانه تئاتر در زمستان سال 78 توسط عدهای از
هنرمندان و مسئولان وقت تئاتری تأسیس شد.
زمانی که حسین سلیمی رئیس وقت مرکز هنرهای نمایشی بود،
او به همراه مجید شریفخدایی
(رئیس وقت شورای نظارت و ارزشیابی این مرکز)،
لاله تقیان (مسئول انتشارات نمایش و سردبیر ماهنامه نمایش)،
حسین خزایی (مسئول وقت امور مالی مرکز هنرهای نمایشی)،
ایرج راد (بازیگر)، آتیلا پسیانی (بازیگر، نویسنده و کارگردان تئاتر)
و محمود عزیزی (بازیگر، مدرس، پژوهشگر و کارگردان)
در دفترش گرد آمدند و پایهگذار نهاد صنفی شدند که میباید 16
هدف مهم و اساسی اهالی تئاتر را دنبال میکرد.
این هیأت مؤسس پس از عضوگیری موقت خانه تئاتر،
در جلسه مجمع عمومی که به منظور تصویب اساسنامه و
انتخاب هیأت مدیره موقت خانه تئاتر برگزار شد، ادامه فعالیت
این تشکیلات صنفی را به آن هیأت مدیره واگذار کردند.
بر اساس این تصمیمگیری مجمع عمومی، هیأت مدیره موقت
شش ماه فرصت داشت تا اشکالات و ایرادات اساسنامه را برطرف
ساخته و پس از برگزاری مجمع عمومی فوقالعاده این اساسنامه
را به تأیید نهایی اعضای خانه تئاتر برساند. هیأت مدیره موقت
با برگزاری این مجمع عمومی در مهرماه 79 پس از تأیید نهایی
اساسنامه خانه تئاتر توسط اکثریت اعضای حاضر در مجمع،
نخستین انتخابات هیأت مدیره خانه تئاتر را به مدت دو سال برگزید.
در این انتخابات ایرج راد، آتیلا پسیانی، اصغر همت، دکتر محمدرضا
خاکی، بهزاد فراهانی، بهروز غریبپور، رویا تیموریان،
داود فتحعلیبیگی، دکتر فرشید ابراهیمیان و داود آریا
به ترتیب به عنوان 7 عضو هیأت مدیره، دو عضو
علیالبدل هیأت مدیره، بازرس و بازرس علیالبدل خانه تئاتر شدند
و امور این نهاد صنفی به آنها سپرده شد. این هیأت مدیره پس
از انتخابات، خانه تئاتر را در اداره ثبت شرکتها به ثبت
رساندند و سپس مقدمات ایجاد 8 انجمن صنفی تئاتر را شامل
انجمن بازیگران، کارگردانان، نمایشنامهنویسان، منتقدان و نویسندگان،
نمایشگران عروسکی، طراح صحنه و لباس، کارکنان و طراحان فنی
و هنری، و انجمن تئاتر خیابانی را فراهم کردند که به همت تعدادی
از اعضای این انجمنها، تأسیس و تشکیل شد.
بعدها به تدریج انجمن چهرهپردازان و آهنگسازان، به این مجموعه
اضافه شد. در ابتدا با آن که اعضا با شوق و ذوق زیادی ثبت نام کردند،
اما هنوز تکلیف این خانه نه برای اعضا و نه برای هیأت مدیره
مشخص نبود. شاید به این دلیل که خانه تئاتر از جا و منظر مشخصی
برخوردار نبود. تا این که در ارتباط با شهرداری موفق ب
ه گرفتن محل فعلی به طور موقت واقع در خیابان صبا، پاساژ آفتاب شدند.
این محل انگیزههای بیشتری را برای فعالیت کردن فراهم کرد.
بیمه اعضای خانه تئاتر و تشکیل تعاونی مسکن و برطرف کردن
مشکل مسکن برخی از اعضا از جمله مواردی بود که در سالهای
گذشته به آنها به طور جدی پرداخته شد.
بر اساس اهداف اساسنامه خانه تئاتر که در 16 بند تنظیم شده، خانه تئاتر
موظف است از حقوق صنفی-اجتماعی و مادی-معنوی اعضای خود
و امنیت شغلی-حرفهای پشتیبانی و دفاع کند.
همچنین تلاش برای فراهم آوردن امکانات رفاهی اعضا
از طریق راهنمایی-مشاوره-کمک به تشکیل صندوق تعاون
و شرکت تعاونی و نیز در ارتباط با بیمه تکمیلی اعضا و تأمین اجتماعی
از دیگر اهداف این مؤسسه به شمار میرود.
اهداف خانه تئاتر
بر اساس ماده 7 اساسنامه خانه تئاتر، اعتلای سطح دانش و بینش
عمومی به ویژه نسبت به هنر تئاتر و هدایت و رشد استعدادهای
ارزنده بالقوه هنری و ایجاد هماهنگی و همکاری بین گرایشها
–گروهها-ادارات-نهادهایی که با امر تئاتر سر و کار دارند از طریق
زیر و دیگر روشهای متناسب و پیشرفته امکانپذیر خواهد بود.
1- تلاش به منظور دستیابی به تئاتر خلاق و پویا که بیانگر خواستها
و نیازهای فرهنگی جامعه باشد.
2- کوشش به منظور ارتقای سطح کیفی و کمی تئاتر و اعتلا و
گسترش فرهنگ تئاتر
3- ارتباط و همکاری با سازمانها و نهادهای فرهنگی و هنری
و گسترش فعالیتهای پژوهشی و کوشش برای گسترش و فراگیر
کردن تئاتر از طریق جلسات و سمینارها، انتشارات، آموزش
و ثبت تئاترهای داخلی و داشتن مجموعه ثبت شدهای از تئاترهای خارجی.
4- ایجاد فضای مناسب تفاهم و همکاری بین اعضا.
5- تلاش به منظور توسعه فعالیتهای تئاتری و زمینهسازی
و پشتیبانی از تولید مستمر تئاتر در کشور و تأثیرگذاری در
بهبود سیاستهای تولید تئاتر.
6- تشکیل هیأتهای کارشناسی برای بررسی مشکلات و ارائه
راهحلهای مناسب به منظور دستیابی به پیشنهادهایی برای بهبو
د وضعیت تئاتر.
7- جلب همکاری سازمانها و نهادهای دولتی و عمومی،
افراد حقیقی و حقوقی و اثبات اهمیت و ضرورت رشته تئاتر
و جذب حمایتهای مادی و معنوی آنان.
8- ایجاد بانک اطلاعات تئاتر.
9- حمایت از حقوق گروههای جوان و دانشگاهی تئاتر، تشکلهای
صنفی و مستقل و ایجاد هماهنگی و همکاری بین آنها و خانه تئاتر.
10- حمایت از تئاتر شهرستان و ارسال نشریات تخصصی
و اعزام استادان و فنآوران به سراسر کشور برای آموزشهای دورهای.
11- تشکل تمامی هنرمندان کشور در قالب انجمنها و کانونهای
وابسته به خانه تئاتر و ایجاد حس همکاری میان آنها.
12- فراهم آوردن امکان مبادله گروههای تئاتری برای اجرا در خارج از کشور.
13- اتخاذ روشهای اصولی و مناسب برای رفع اختلافها و کمبودها
، نارساییها و موانعی که به اهداف خانه تئاتر آسیب میرساند.
14- تلاش برای ایجاد تالارهای جدید با مشارکت بخش خصوصی
و سازمانها و نهادهای زیرربط.
(حمایت از تئاتر جزو اهداف اساسنامه خانه تئاتر به شمار میرود
و به گفته راد (مدیرعامل خانه تئاتر) باید در جهت تقویت تئاترهای
شهرستانی تلاش زیادی صورت گیرد. وضعیت جشنوارهها مشخص شود
و پراکندگی تئاتر به شکلی رفع شود.)
گامهای پیش روی
بنابر نظر کاظم هژیرآزاد، عضو هیأت مدیره خانه تئاتر، وضعیت بودجه
این خانه نامشخص است. او میگوید: "این بودجه توسط وزیر
و معاون وزیر ارشاد و از محل تبصره 3 تأمین میشود.
باید ساز و کار رسمی و مشخصی
برایش ایجاد کرد، چون هر سال با کمبود بودجه روبهرو میشویم.
مثلاً بخشی از بودجه سال 86 هنوز به ما پرداخت نشده است.
باید از طریق مجلس یا وزارت ارشاد این
بودجه را رسمیت ببخشیم. ما نباید برای کم و زیاد کردن آن همیشه
گردن کج کنیم.
در ضمن باید به دنبال حامیان مالی و اقتصادی باشیم. "
وی میافزاید: وقتی بودجه ما از طرف دولت کامل نباشد، چارهای جز
ارتباط گرفتن با حامیان غیردولتی نیست. اگر این بودجه از طرف دولت کامل
شود که خیلی خوب است ولی اگر دست دولت تنگ است، باید به دنبال تأمین
این بودجه از سوی دیگران باشیم. قراردادهای تیپ هم یکی از مهمترین حرکتهایی بود که خانه تئاتر
به منظور اضافه حقوق منصفانه اصل تئاتر به منظور فعالیت در
تئاترهای دولتی تعیین کرده که متأسفانه این قراردادها تاکنون به مرحله
تصویب و اجرا نرسیده است. این قراردادها بر اساس طبقهبندی
و جایگاه معتبر اشخاص تعیین شده که یک راه مناسب برای تأمین
زندگی و معاش از طریق فعالیت در تئاتر است.
چون در شرایط فعلی گذران زندگی از تئاتر عموماً تأمین نمیشود
و هنرمندان مجبور به مهاجرت به سوی تلویزیون و سینما شدهاند،
یا فعالیت آنها در تئاتر
به صورت هرازگاهی و موردی شده است، در صورتی که
اهل تئاتر باید از طریق همین هنر ارتزاق کنند.
یکی دیگر از مشکلات فعلی خانه تئاتر، بودن چند مریض است
که نیازمند درمان هستند. کاظم هژیرآزاد این هنرمندان را افراد
آبرومندی میداند که از پس هزینههای سنگین دارویی خود برنمیآیند
و با حقوق بازنشستگی و دولتی هم نمیتوانند این هزینهها را بپردازند،
باید با تمهیدی این مشکل را
رفع کرد. وی میافزاید: عدهای هم دچار تنگدستی و مشکلات معیشتی
هستند که باید از طریق نهادهای دولتی و بنیادهای خیریه و افراد نیکوکار
این مسأله را حل و فصل کنیم. عدهای هم هنوز بیمه نشدهاند.
فعالسازی تالارهای غیرفعال در سطح شهر تهران هم از دیگر وظایف
خانه تئاتر است که ارتباطاتی هم به این منظور صورت گرفته، هرچند به پاسخ
نرسیده اما این مقدمهچینی، دیگران را به تدریج ترغیب به تئاتری کردن تالاره
ا خواهد کرد.
شاید به جرأت بتوان گفت که یکی از فعالیتهای خانه تئاتر که هنوز گامی
در این زمینه برنداشته شده است، گسترش فعالیت خانه تئاتر
در شهرستانهاست.
شاید این معضل به مسئولان شهرستانی برمیگردد که هنوز راغب نشدهاند که
حتی بخش کوچک تئاتر خود را از طریق خانه تئاتر فعال سازند.
ساخت و ساز ساختمان خانه تئاتر واقع در خیابان سمیه با تکمیل بودجه
بازسازی ممکن خواهد شد و امسال مهمترین وظیفه خانه تئاتر
پرداختن به این مسأله است. از آنجا که ساختمان واقع در پاساژ
آفتاب به طور موقت در اختیار
این خانه است، از ضروریات خانه تئاتر داشتن یک محل دائمی است
که باید هرچه زودتر این ضرورت به انجام برسد.
به گفته کاظم هژیرآزاد، علاوه بر سایت خانه تئاتر که نیمه فعال است،
باید یک مجله برای بیان عملکرد، نیازها و نظرگاههای این خانه چاپ
و منتشر شود که همین مورد هم تاکنون به صورت هرازگاهی صورت
گرفته است.
|